Przymiotnik to kolejna samodzielna, odmienna część mowy, która odpowiada na pytania: jaki? jaka? jakie? czyj? czyja? czyje? który? która? które? Określa cechy osób, zwierząt, zjawisk, pojęć, przedmiotów, miejsc itp.
Podział przymiotników
Przymiotniki możemy podzielić na trzy główne rodzaje:
- dzierżawcze - określają przynależność, np. dziewczęcy wygląd;
- jakościowe - wskazują na konkretne cechy, które możemy odbierać zmysłami, np. zimne mleko;
- relacyjne – wskazują na cechy przedmiotu związane z jego relacją z innym przedmiotem, np. sklep osiedlowy.
Odmiana przymiotników
Przymiotniki odmieniają się przez:
- przypadki, np. M. zielona trawa, D. zielonej trawy, C. zielonej trawie, B. zieloną trawę, N. zieloną trawą, Ms. zielonej trawie, W. zielona trawo;
- liczby, np. lp. - złoty liść, lm. - złote liście;
- rodzaje - męski, żeński i nijaki (w liczbie pojedynczej), np. wesoły chłopiec, wesoła dziewczynka, wesołe dziecko; męskoosobowy i niemęskoosobowy (w liczbie mnogiej), np. mali chłopcy, małe dzieci.
Niektóre przymiotniki się nie odmieniają. Należą do nich te, które zapożyczyliśmy z innych języków, np. khaki, bordo, ecru.
Stopniowanie przymiotników
Przymiotniki dodatkowo podlegają stopniowaniu, które wskazuje na natężenie danej cechy. W związku z tym mamy trzy stopnie: równy, wyższy i najwyższy. Stopniowanie natomiast dzielimy na:
- proste - w stopniu wyższym dodaje się przyrostek -szy, a w najwyższym przedrostek naj-, np. piękny, piękniejszy, najpiękniejszy;
- opisowe - w stopniu wyższym dodaje się słowo bardziej, a w najwyższym najbardziej, np. gorzki, bardziej gorzki, najbardziej gorzki. W tym przypadku możemy również stopniować w dół, tzn. osłabiać daną cechę, np. gorzki, mniej gorzki, najmniej gorzki;
- nieregularne - w stopniu wyższym i najwyższym dochodzi do zmiany wyrazu (w ten sposób stopniują się tylko cztery przymiotniki: dobry, zły, mały, duży), np. dobry, lepszy, najlepszy.
Stopniowaniu nie podlegają tylko przymiotniki określające materiał, z którego jest wykonany dany przedmiot, np. metalowy, mosiężny, żelazny, stalowy, drewniany.
Trudności może nastręczać pisownia partykuły nie jako wykładnika zaprzeczenia ze stopniowanymi przymiotnikami. Należy zapamiętać, że:
- z przymiotnikami z stopniu równym nie piszemy łącznie, np. niemiły;
- z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym nie piszemy rozdzielnie, np. nie milszy, nie najmilszy.
Komentarze