Rzeczownik jest odmienną częścią mowy, która odpowiada na pytania: kto? co? Nazywa m.in. osoby, rzeczy, obiekty, rośliny, zwierzęta, miejsca i pojęcia abstrakcyjne.
Podział rzeczowników
Rzeczowniki możemy podzielić na różne grupy ze względu na określone cechy: żywotność, indywidualność i materialność.
Żywotność
Mamy rzeczowniki żywotne i nieżywotne. Rzeczowniki żywotne dzielą się na:
- osobowe (nazywają ludzi), np. matka, syn, szwagierka;
- nieosobowe (nazywają zwierzęta), np. pies, lew, krowa.
Z kolei rzeczowniki nieżywotne nazywają przedmioty, rośliny, zjawiska i uczucia, np. dom, śnieżyca, miłość.
Indywidualność
Biorąc pod uwagę tę kategorię, rzeczowniki dzielimy na:
- własne - to nazwy konkretnych osób, przedmiotów, miejsc itp. Należą do nich m.in. imiona, nazwiska, pseudonimy, nazwy narodowości, instytucji i organizacji, nazwy geograficzne, tytuły książek i czasopism, np. Anna Kowalska, Polak, Uniwersytet Warszawski, Ogniem i mieczem;
- pospolite (nazywane też apelatywnymi) - do tej grupy należą pozostałe rzeczowniki, które piszemy małą literą, np. człowiek, zwierzę, dom.
Materialność
Tutaj mamy rzeczowniki:
- konkretne - nazywają wszystko, co możemy poznawać za pomocą zmysłów, np. woda, szum, kwiat;
- abstrakcyjne - nazywają to, czego nie możemy doświadczyć zmysłami, czyli pojęcia, uczucia, zjawiska, np. miłość, myśl, wolność.
Rzeczowniki - odmiana
Rzeczowniki odmieniają się przez:
- przypadki, np. pies (mianownik - kto? co?), psa (dopełniacz - kogo? czego?), psu (celownik - komu? czemu?), psa (biernik - kogo? co?), z psem (narzędnik - z kim? z czym?), o psie (miejscownik - o kim? o czym?), psie! (wołacz - o!);
- liczby, np. pies (lp.), psy (lm.).
Odmianę rzeczownika nazywamy deklinacją. Jednak nie wszystkie rzeczowniki podlegają odmianie (nazywamy je nieodmiennymi), to np. kakao, kiwi, mango, jury, safari, tabu.
Dodatkowo niektóre rzeczowniki odmieniają się tylko w liczbie mnogiej, np. gimnazjum, akwarium. Istnieją też rzeczowniki, które mają wyłącznie liczbę pojedynczą, np. zazdrość, młodzież, duchowieństwo, a także takie, które mają tylko liczbę mnogą, np. drzwi, skrzypce, spodnie.
Wiele osób uważa, że rzeczowniki odmieniają się też przez rodzaje. Nie jest to jednak prawda. Rzeczowniki rodzaj mają przypisany. Aby określić rodzaj rzeczownika, należy go sprowadzić do formy podstawowej, czyli do mianownika.
W liczbie pojedynczej rzeczowniki występują w rodzaju:
- męskim, np. ojciec;
- żeńskim, np. kobieta;
- nijakim, np. dziecko.
Natomiast w liczbie mnogiej występują w rodzaju:
- męskoosobowym (łączą się z formą ci), np. (ci) chłopcy;
- niemęskoosobowym (łączą się z formą te), np. (te) dzieci.
Komentarze