Przecinek przed gdy

Przed wyrazem gdy – bez względu na to czy występuje jako zaimek czy spójnik – zawsze stawiamy przecinek, ponieważ wprowadza on zdanie podrzędne, które:

1) określa czas odbywania się czegoś, co jest opisane w zdaniu nadrzędnym;

2) wskazuje okoliczności, w których się to odbywa;

3) rozwija część zdania nadrzędnego nazywającą punkt lub odcinek czasu;

4) określa warunek, od którego spełnienia zależy to, o czym mowa w zdaniu nadrzędnym.

Przykłady:

Było już ciemno, gdy dotarli na miejsce.

Minął rok od czasu, gdy ostatni raz ją widziałam.

Możesz wyjść z domu, gdy posprzątasz swój pokój.

Zdarza się, że zdanie składowe zawierające wyraz gdy nie jest ostatnim zdaniem w rozpatrywanym zdaniu złożonym – należy je wówczas oddzielić przecinkiem od pozostałej części wypowiedzenia.

Przykłady:

Gdy zdał egzamin, poszliśmy to uczcić.

Gdy zepsuła mi się pralka, wezwałam hydraulika.

Gdy w połączeniach wyrazowych

Wyraz gdy występuje w wielu połączeniach wyrazowych np. potem gdy, teraz gdy, wtedy gdy, dopiero gdy, wówczas gdy. W tego typu wyrażeniach postawimy przecinek, gdy na pierwszy człon pada akcent zdaniowy.

Przykłady:

Możesz pójść do kolegi dopiero, gdy odrobisz lekcje.

Wyjedziemy na wakacje wówczas, gdy dostanę premię.

Odezwij się do mnie wtedy, gdy będziesz chciał mnie przeprosić.

Takie wyrażenia mogą również pełnić funkcję spójników zestawionych – przecinek wówczas stawiamy przed całym wyrażeniem.

Przykład:

Wyjdziesz z psem, dopiero gdy wrócę.

Jeśli jednak pierwszy człon takiego wyrażenia jest poprzedzony wyrazem dopiero lub właśnie, przecinkiem zawsze poprzedzamy wyraz gdy.

Przykłady:

Poszukam nowej pracy dopiero wtedy, gdy będę mieć więcej wolnego czasu.

Dlaczego śnieg pada właśnie teraz, gdy ferie się kończą.

Komentarze

~ użytkownik polszczyzny
3/12/24, 8:36 AM
Szanowni Państwo! Co Państwo by proponowali w następujących sytuacjach: "Co mnie czeka? Wyjazd, gdy będę już gotowy", "Nagroda, gdy mi się poszczęści", "Przeprosiny, gdy wrócę do domu" - chyba powinien być przecinek, nieprawdaż? Pozdrawiam z głębi Internetu
~ Piotr
10/20/23, 4:24 PM
Chciałbym również zapytać o zestawienie "akurat, gdy/akurat gdy". W moim odczuciu również należy traktować je jak połączenie wyrazowe z akcentem na pierwszy człon, gdyż w zasadzie stanowi ono skróconą wersję zwrotu "akurat wtedy, gdy", niemniej wolałbym się upewnić. Pozdrawiam P.
~ Piotr
10/20/23, 4:23 PM
Dobry wieczór. Prawdę mówiąc nie rozumiem różnicy między przykładami: "Wyjdziesz z psem, dopiero gdy wrócę." a "Poszukam nowej pracy dopiero wtedy, gdy będę mieć więcej wolnego czasu." W obu wypadkach użyto słowa "dopiero", a - jak czytamy w artykule - "Jeśli jednak pierwszy człon takiego wyrażenia jest poprzedzony wyrazem dopiero lub właśnie, przecinkiem zawsze poprzedzamy wyraz gdy." Albo inaczej: w moim odczuciu dwa ostatnie przykłady wpisują się w schemat połączeń wyrazowych, które rozdziela się przecinkiem, gdy akcent zdaniowy pada na pierwszy z nich. "Wtedy, gdy" i "teraz, gdy". Na czym więc polega różnica?